Een nieuwe wetenschappelijke studie, geschreven door onderzoekers van Stichting Kankerregister (Belgian Cancer Registry) in samenwerking met KU Leuven, toont aan dat patiënten met stadium I–III rectumkanker in België betere overlevingskansen hebben wanneer ze geopereerd worden in ziekenhuizen met een hoger jaarlijks volume aan rectumkankerchirurgie. De nationale, populatie gebaseerde analyse includeert meer dan 11.500 patiënten die tussen 2009 en 2018 gediagnosticeerd werden met rectumkanker.
Chirurgisch volume als kwaliteitsindicator
De studie onderzocht het verband tussen het gemiddeld jaarlijks aantal rectumkankeroperaties per ziekenhuis en drie uitkomstmaten: sterfte binnen 90 dagen, oversterfte binnen 1 jaar, en 5-jaars overleving. Ziekenhuizen werden ingedeeld in drie categorieën: laag (<15 ingrepen/jaar), middelmatig (15–29), en hoog (≥30).
De resultaten tonen een duidelijk verband tussen chirurgisch volume en uitkomsten:
90-dagen mortaliteit was significant lager in hoogvolumeziekenhuizen (2,3%) dan in laagvolumeziekenhuizen (3,7%).
1-jaars oversterfte bedroeg 2,9% in hoogvolumeziekenhuizen, tegenover 4,7% in laagvolumeziekenhuizen.
5-jaars overleving was 75,9% in hoogvolumeziekenhuizen, tegenover 70,3% in laagvolumeziekenhuizen.
Een aanvullende statistische analyse waarbij volume continu werd beschouwd toonde aan dat ziekenhuizen met minstens 35 ingrepen per jaar gemiddeld betere resultaten behaalden, wat wijst op een drempelwaarde voor optimale zorgkwaliteit.
De resultaten suggereren dat vooral de eerste zes maanden na de ingreep cruciaal zijn voor het lange termijn resultaat, en dat factoren zoals postoperatieve zorg en opvolging mogelijk een rol spelen in het volume-effect.
Geen spontane centralisatie
Tijdens de 10-jarige studieperiode werden rectumkankeroperaties uitgevoerd in 100 Belgische ziekenhuizen. Opvallend is dat 60% van de ingrepen plaatsvond in ziekenhuizen met een laag of middelmatig volume, en dat er over de jaren heen geen duidelijke trend richting centralisatie werd waargenomen.
Conclusie en implicaties voor het beleid
De studie bevestigt eerdere internationale bevindingen over het belang van chirurgisch volume, en onderstreept de nood aan reflectie over de huidige organisatie van rectumkankerzorg in België. De auteurs pleiten voor de invoering van een realistische minimumdrempel voor het aantal jaarlijkse ingrepen per ziekenhuis, om de zorgkwaliteit te verbeteren.
